Халдвар аваад эдгэрсний дараа ЯДРАХ, ТОЛГОЙ ӨВДӨХ шинж тэмдэг илэрсээр байвал яах вэ?
Коронавирусийн халдвар авч эдгэрсэн ч ядрамтгай болох, сульдах, хоолны дуршил буурах, нойргүйдэх, толгой өвдөх, цээжээр хатгуулах гэх мэт шинж тэмдгүүд илэрсээр байна уу. Олон улсад үүнийг “Long сovid” гэж нэрлэдэг бөгөөд олон улсын эрдэмтэд одоо ч судалсаар байна.
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!Тэгвэл “Long covid”-ийн үед ямар шинж тэмдэг илэрдэг, мөн ямар эмчилгээ хийх талаар олон улсын эрдэмтэн, мэргэжилтнүүдийн гаргасан сүүлийн үеийн судалгаа, зөвлөгөөг түүвэрлэн хүргэж байна.
-ХАЛДВАР АВЧ ЭДГЭРСНИЙ ДАРАА ЯМАР ШИНЖ ТЭМДЭГ ИЛЭРЧ БОЛОХ ВЭ-
“Long Covid” гэж юу вэ. Ихэнх хүн халдвар авч эдгэрсний дараа эргээд хэвийн байдалдаа ордог. Гэвч зарим хүнд, тэр бүү хэл хөнгөн өвчилсөн хүмүүст хүртэл сөрөг шинж тэмдэг хэдэн долоо хоногоос хэдэн сарын турш илэрсээр байгаа бөгөөд үүнийг “Long covid” буюу “Урт хугацааны ковид” гэж шинжлэх ухаанд нэрлэх болжээ.
Их Британийн Үндэсний эрүүл мэндийн төв /NHS/ Австралийн Мөрдок Хүүхдийн Судалгааны Хүрээлэн /MCRI/, Лондонгийн их сургуулийн коллеж /UCL/ тэргүүтэй томоохон байгууллагуудын эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар “Long covid”-ийн үед дараах шинж тэмдгүүд түгээмэл ажиглагдаж байна.
ҮҮНД:
Ядрамтгай болохАмьсгал давчдахЗүрх дэлсэхЦээжээр өвдөхАмтлах, үнэрлэх мэдрэхүйгээ алдахҮе мөч, булчин өвдөхТолгой өвдөхНойргүйдэхСульдахХаниалгахХоолны дуршил багасахОй санамж, анхаарал төвлөрөлт муудахХэвлийгээр зовуурлаж өвдөхХямрах/сэтгэл зүй тогтворгүй болох/Эмэгтэйчүүдийн сарын тэмдгийн мөчлөг өөрчлөгдөхХүсэл тэмүүлэлгүй болохХодоод хямрах гэжээ.Дээрх шинж тэмдгүүд тухайн өвчтөний биеийн онцлог, нас, хүйснээс хамаарч түгээмэл илэрч байгаа аж. Тодруулбал, Лондонгийн Кингс Коллежоос хийсэн судалгаагаар “Long covid” 20-иод насны хүмүүсийн 1-2 хувь, 60-аас дээш насны хүмүүсийн 5 хувьд нь илэрч байжээ. Мөн “Long сovid” эрэгтэйчүүдээс илүү эмэгтэйчүүдэд түгээмэл ажиглагдаж байгаа талаар хэд хэдэн судалгаанд дурдсан байна.
-ХАЛДВАР АВЧ ЭДГЭРСЭН Ч ДЭЭРХ ШИНЖ ТЭМДГҮҮД ИЛЭРСЭЭР БАЙВАЛ АРГА ХЭМЖЭЭ АВАХ ЭМЧИЛГЭЭ БИЙ ЮУ-
Их Британийн Үндэсний эрүүл мэндийн төвөөс халдвар авч эдгэрсний дараа доорх шинжилгээнүүдийг өгөхийг зөвлөжээ. Үүнд:
Цусны шинжилгээЦусны даралт, зүрхний цохилтоо шалгуулахЦээжний рентген зураг авахуулах.Одоогоор “Long Covid”-д батлагдсан эмчилгээ, эм гэж байхгүй. Тиймээс дур мэдэн эм хэрэглэх, ам дамжсан баталгаагүй эмчилгээ өөртөө хийхээс түрүүнд мэргэжлийн эмчид заавал хандахыг зөвлөж байна.
АНУ-ын Халдвар өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх төв, Их Британийн анагаах ухааны “Pharmaceutical-journal”-д нийтлэгдсэн зөвлөмжид халдвар авч эдгэрсэн хүмүүст дараах зөвлөгөөг өгчээ.
Халдвар авч эдгэрсэн ч сөрөг шинж тэмдэг илэрсээр байвал юун түрүүнд мэргэжлийн эмчид хандах,Эмийг эмчийн заавраар зөв хэрэглэх, онлайнаар зөвшөөрөгдөөгүй эм худалдан авахаас зайлсхийх,Шинж тэмдгээ хэрхэн удирдаж, зохицуулах талаар зөвлөгөө авах,Гэртээ зүрх судасны цохилт, цусны даралт хэмжих төхөөрөмжтэй бол өдөр бүр өөрийгөө хянаж, тэмдэглэл хөтлөх, Хөнгөн дасгал хөдөлгөөн хийх /Гэхдээ шинж тэмдгийн хүнд, хөнгөнд тааруулж дасгал хөдөлгөөн хийхийг анхаарна уу. Тухайлбал, амьсгал давчдах, зүрх өвдөх шинж тэмдгийн үед хүч шаардсан дасгал хийж болохгүй, харин тайвшруулах удаан хэмнэлтэй бясалгал, иог гэх мэт дасгал хийхийг зөвлөжээ.
Усыг тохиромжтой хэмжээгээр ууж, шингэнээ тогтмол нөхөх, Сэтгэл зүйн асуудалтай байвал сэтгэл зүйчид хандах, ойр дотнын хүмүүстэйгээ ярилцах, Архи согтууруулах ундаа аль болох хэрэглэхгүй байх, Агаарт тогтмол гарч байх, Өөдрөг зүйлс бодож сэтгэл санаагаа тайван байлгах,Өөрийн дуртай зүйлсээ хийх,Амин дэмээр баялаг хоол хүнсийг зөв хэрэглэх/мэргэжлийн хүнээс хооллолтын зөвлөгөө авч болно. Хэрэв халдвар авч эдгэрсний дараа ч сөрөг шинж тэмдгүүд илэрч, таны өдөр тутмын амьдралд ихээхэн нөлөөлж байвал нөхөн сэргээх тусгай болон физик эмчилгээнд явах, эсвэл өөрт илэрч буй шинж тэмдгээр мэргэшсэн эмчид хандахыг зөвлөжээ. Харин дур мэдэн эм хэрэглэхгүй байхыг сануулсан байна.
Эх сурвалж: NHS.UK, MCRI, CDC, UCL, Medicalnewstoday, BBC
